Naderend Onheil - Ik word er Gallisch van!

Brace for impact. Pas op, dit is een mp4 filmpje. Sla eventueel maar over.

Een enorme ruimterots schiet ons vandaag voorbij. Om 04.44u Greenwich Mean Time vandaag, ja of morgen ("Luepp never knew what him him!"), scheert de Asteroide 2004 XP14 langs de aarde juist wanneer die hem de westkust van Noord America voorzet. De afstand bedraagt dan op zijn minst 432,709km en dat is 1,1 keer zo ver als de Maan van ons verwijderd is. Kennelijk is het gevaarte met amateurtelescopen te zien. 2004 XP14 werd in December 2004 ontdekt door de telescopen van het Lincoln Near Earth Asteroid Research (Linear) project. Dit project wordt ondersteund door de US Air Force en Nasa. Het beoogt de brokstukken in kaart te brengen en in de gaten te houden die eventueel voor onze planeet een bedreiging vormen. Daarbij gaat het om rotsen die groter zijn dan 100 meter in diameter en die de aarde dichter naderen dan 7.500.000 km. Er zijn tot dusver 796 van die gevaarlijke rakkers ontdekt. Er werd aanvankelijk aangenomen dat de asteroide die ons vandaag dus rakelings op zijn baantje passeert ons later in deze eeuw zou kunnen treffen. Maar zo'n botsing achtten ze na herberekening minder waarschijnlijk.
Bron:"Asteroid to make close approach" (BBC News, 2 juli 2006).


Bij Toutatis!

De Galliers waren vroeger bang dat de hemel op hun hoofd zou neervallen. Iedereen die Asterix heeft gelezen, weet dit natuurlijk. Uiteraard ben ik daar zelf inmiddels ook bang voor. Uiteraard, want ik ben bijna overal bang voor, haha. Het ongemakkelijke basisgevoel is echter zeker versterkt door twee films over naderend asteroide onheil die ongeveer gelijktijdig in 1998 verschenen: Armageddon met Bruce Willis (Movie Page en trailer) en Deep Impact met Morgan Freeman (Movie Page). De wereld had toen juist een spannende Asteroide Fly By overleefd. De meeste potentiele planeetmoordenaars hebben fantasieloze namen, maar de Fransen hebben de bedreiger die op 29 september 2004 voorbij vloog vernoemd naar de keltische god Toutatis. Het zal wel niet toevallig zijn dat de twee films allebei met tegenmaatregelen kwamen die inderdaad ook in de werkelijke wereld als mogelijkheden werden voorgesteld: we schieten de rots stuk vanaf een afstandje of we enteren de rots en blazen 'em op.


Nou gelukkig maar! Zie hier mijn Artist's Impression van "Spacciarocchetta". Dat betekent zoiets als"Rotsverpulveraar" en het klinkt nog als "raket" ook nog, haha. Het is een monsterwapen waarmee we een asteroide te lijf zouden kunnen gaan. Ontwerp van de zoon van een oude Fokkerman. (Geintje, hoor, jongens!)

Heel interessant is de realisatie dat het gevaar daadwerkelijk bestaat en dat de kansberekening nu al astronomische investeringen billijkt. Tegenmaatregelen zijn al genomen. Het LINEAR project houdt nu al de wacht, samen met een groot aantal andere projecten binnen het kader van NASA's Near-Earth Object Program (NEO). Op de site van NEO kun je zelf de zaken volgen zodat je weet wanneer je het best naar Albert Heijn kunt gaan om te hamsteren (Close Approaches en Impact Risk). Het ruimtevaartuig NEAR-Shoemaker van NASA heeft meerdere "flybys" gedaan van eerst asteroide 243 Mathilde in 1997 en vervolgens herhaaldelijk van asteroide 433 Eros in 1998. De sonde heeft een jaar doorgebracht als satelliet van Eros. Uiteindelijk is het in februari 2001 zelfs geland op de asteroide - in een Touchdown die uitgebreid is gefotografeerd (Near-Earth Asteroid Rendezvous - Shoemaker). Vorig jaar, op 4 juli, heeft NASA's Deep Impact sonde de komeet Tempel 1 onderzocht terwijl die geraakt werd door de impactor kogel van 370kg die de sonde van dichtbij had afgeschoten. Europeanen doen intussen ook mee. ESA's ruimtevaartuig Giotto heeft de kometen Halley en Grigg-Skjellerup in dit kader van dichtbij weten te documenteren. Bovendien werken de Europeanen samen aan het Don Quijote project dat eveneens specifiek gericht is op de ontwikkeling en beproeving van tegenmaatregelen. Het doel is inmiddels "deflection" ofwel de ombuiging van de koers van een asteroide of komeet te bewerkstelligen. "ESA's Don Quijote is an asteroid deflection precursor mission, designed to assess and validate the technology that one day could be used to deflect an asteroid threatening the Earth" (Don Quijote). Volgens dit scenario brengt men eerst een metend-en-wetend orbiter moederscheepje in stelling (de Sancho) en wacht men vervolgens op de komst van het impactor ruimtevaartuig (de Hidalgo) die een meetbare koerswijziging tot stand zou moeten brengen.


ESA's Don Quijote Combinatie: de orbiter Sancho ziet toe hoe de Hidalgo zich doodvecht. Ik vind de historisch-culturele associatie in de naamgeving zelf niet zo'n gelukkig gekozen - de "hidalgo" Don Quijote, immers, streed een onmogelijke en verloren strijd met inderdaad de moed der wanhoop. Ze hebben dus lekker veel vertrouwen in hun missie daar bij de ESA. Aan de andere kant moet je naam ook niet blijk geven van hoogmoed. We weten wat er met het schip is gebeurd dat ze "De Hemelbestormerachtige" hebben genoemd - juist, de "Titanic" zonk meteen.

Het is grappig om te zien dat de meeste berichten die over dit soort missies in de nieuwsbulletins terechtkomen suggereren dat het doel ervan steeds is "inzicht te krijgen in het ontstaan van het heelal". Mijn voet. Uit de websites van voornoemde projecten blijkt het eigenlijk steeds te gaan om de ontwikkeling van een zelfverdedigingsmechanisme. Heel "Down to Earth" dus. Maar misschien zouden teveel mensen Gallisch worden van de herinnering aan de risico's.

Gaat u dus maar rustig slapen. Er wordt driftig gewerkt aan een afweergeschut. Of eigenlijk eerder een "wegomleiding". De eerste scenario's waren inderdaad nog gericht op de vernietiging van asteroiden. Daar waren wat problemen mee. Er zouden daartoe immers enorme massavernietigingswapens de dampkring uit moeten worden geschoten met het risico dat ze zouden ontploffen nog in de atmosfeer. Bovendien zouden ze, als ze een asteroide al konden vernietigen, een enkele bom hebben geconverteerd tot een nog gevaarlijkere clusterbom. De eerste echte aanpassing van de plannen - ik chargeer nu heel algemeen - kwam met de gedachte om een enorme bom te doen ontploffen naast de asteroide met de bedoeling om het ding door de schokgolf van richting te doen veranderen. Inmiddels hebben uitbreidingen op deze gedachte geleid tot het briljante idee van Jay Melosh om een asteroide inderdaad van koers te doen veranderen maar dan met behulp van een straalmotor. Jawel. Een ruimtevaartuig met parabolische spiegels wordt dan in stelling gebracht om zonlicht te bundelen tot een machtige geconcentreerde straal die gericht wordt op het oppervlakte van de komeet of asteroide. Die begint op het punt dat verwarmd wordt zo sterk te branden dat de energie daar de functie gaat vervullen van een straalmotor. Jarenlang moet zo'n straal de kans krijgen om de koers significant te wijzigen (deze korte geschiedenis van de ontwikkelingen van de tegenmaatregelen is deels gebaseerd op een transcript van Averting Armageddon, een televisieprogramma in de BBC Horizon reeks d.d.23 januari 2003). We moeten dus wel op tijd zijn. We mogen verwachten voldoende tijd te hebben voor die brokstukken die door botsinkjes plotseling uitbreken uit de grote Asteroidenriem die tussn Mars en Jupiter ligt. Die uitbrekers zullen relatief langzaam reizen. Maar de kometen die eens in de zoveel tijd langskomen dat wij nog niet eens de gelegenheid hebben gehad om ze te leren kennen, die dus uit het niets komen, die zijn kennelijk het gevaarlijkst. Zij schijnen plotseling te versnellen naarmate ze dichter bij de zon komen en zullen opeens aan hun staart zichtbaar worden. Dan hebben we helden nodig. Een Bruce Willis of een Buzz Lightyear. To The Rescue!

PS. Terwijl ik dit verhaal typte, ging opeens het luchtalarm. Dat was schrikken, zeg. Maar het was 12.00u op de eerste maandag van de maand. Pfffffff.